- COMPO
- Porady
- Pielęgnacja roślin
- Rośliny balkonowe i tarasowe
- Drenaż dla roślin, czyli jak uniknąć zastoin wodnych
Pumeks i jego zamienniki
Drenaż dla roślin, czyli jak uniknąć zastoin wodnych
Masz tendencję do zbyt częstego podlewania roślin? A może zdarza Ci się podlewać je zbyt obficie? Jeśli chcesz uniknąć powstania zastoin wodnych i gnicia korzeni, zalecamy wykonać drenaż. Pokażemy Ci, jakie materiały dobrze nadadzą się na drenaż do doniczki lub skrzynki na kwiaty. Dowiesz się także, czemu pumeks jest świetnym zamiennikiem keramzytu. Chętnie Ci też zdradzimy, na co trzeba uważać przy wykonywaniu drenażu oraz jakie rośliny mogą go potrzebować.
Czym jest drenaż?
Ujmijmy to jak najprościej: w drenażu chodzi o odprowadzenie nadmiaru wody. Można więc powiedzieć, że jego celem jest odwadnianie bądź osuszanie ziemi. Nic więc dziwnego, że drenaż jest niezastąpiony w ogrodnictwie – skutecznie przeciwdziała bowiem zastoinom wodnym, których większość roślin zdecydowanie nie lubi i nie toleruje. Do jego wykonania stosuje się takie materiały drenażowe, jak choćby keramzyt, pumeks lub kawałki potłuczonych doniczek ceramicznych. To właśnie one tworzą zazwyczaj ostatnią, dolną warstwę w doniczce lub skrzynce kwiatowej i zapewniają odpływ nadmiaru wody przez dziurki na dnie. Niektóre materiały mają również zdolność magazynowania wody, co pomaga regulować wilgotność podłoża. Dobrze wykonany drenaż sprawia, że zastoiny wodne nie mają żadnych szans.
Co, jeśli w Twojej doniczce nie ma otworów?
W takim przypadku utworzenie warstwy drenażowej to absolutna konieczność, o ile chcesz móc w łatwy sposób pozbywać się nadmiaru wody i zapobiec gniciu korzeni. Jeszcze lepszym rozwiązaniem jest wywiercenie otworów w dnie donicy.
Drenaż przydaje się jednak nie tylko roślinom doniczkowym rosnącym na Twoim parapecie lub balkonie. Świetnie sprawdzi się również w ogrodzie! Jeśli trudno Ci już odróżnić przydomowy trawnik od zaniedbanego stawu, a rabaty kwiatowe zaczynają przypominać mokradła, przyczyną zazwyczaj jest brak odpływu deszczówki. Zwłaszcza w przypadku ciężkich, gliniastych lub ilastych gleb drenaż może zdziałać prawdziwe cuda w walce z zastoinami wodnymi.
Niestety, w przypadku takich rodzajów podłoża wykonanie drenażu wcale nie jest proste. Trzeba nastawić się na to, że nie obejdzie się bez wykopania głębokich rowów, położenia rur drenarskich i późniejszego zasypania ich ogromną ilością żwiru lub drobnego grysu. W takich sytuacjach trzeba mieć też na uwadze przepisy prawa związane z odprowadzaniem deszczówki i ochroną wód gruntowych. Jeśli zastoiny wodne nie stanowią w Twoim ogrodzie poważnego problemu lub tworzą się jedynie na bardzo niewielkiej powierzchni, dobrym rozwiązaniem może być systematyczne przekopywanie gleby i mieszanie jej z materiałami drenażowymi. Natomiast, jeżeli zastoiny wodne tworzą się na trawniku, pomocny okaże się z pewnością zabieg aeracji, czyli napowietrzania wraz z późniejszym piaskowaniem.
Ciekawostka: wbrew pozorom z drenażem możemy spotkać się nie tylko na balkonie i w ogrodzie. Z pewnością natkniemy się na niego również w branży medycznej oraz w budownictwie. Możliwe, że słyszeliście choćby o drenażu limfatycznym, który usprawnia odpływ limfy. W branży budowlanej drenaż stosuje się z kolei do zabezpieczania fundamentów budynku przed wilgocią. To właśnie dzięki niemu Twoja piwnica jest sucha.
Z czego zrobić drenaż w doniczce?
Porównujemy dostępne materiały drenażowe
Jeśli chcesz zrobić drenaż dla swoich roślin i rozglądasz się za odpowiednim materiałem, z pewnością natkniesz się na całe mnóstwo opcji. Ale która z nich sprawdzi się najlepiej w doniczce lub skrzynce kwiatowej? Oto kilka naszych propozycji:
- Keramzyt (granulat gliniany)
Keramzyt powstaje z gliny – tworzy się z niej kuleczki używane do wykonania drenażu. W jaki sposób produkowane są te kuleczki? Najpierw glina wypalana jest w bardzo wysokich temperaturach, w wyniku czego dochodzi do rozpadu jej części organicznych i uwalniania się dwutlenku węgla. Proces ten prowadzi do pęcznienia gliny i pozwala nadać jej porowatą strukturę. Zaletami granulatu otrzymanego z gliny jest dobra przepuszczalność oraz odporność na pleśnienie. Czasami keramzytowi przypisuje się także zdolność magazynowania dużych ilości wody, jednak w rzeczywistości materiał jest w stanie wchłonąć dość niewiele cieczy. Pewnie podejrzewasz już, jaka jest największa wada keramzytu. Tak, produkcja granulatu wymaga ogromnych ilości energii, co wiąże się z obciążeniem środowiska znacznym śladem węglowym. - Pumeks (kamień wulkaniczny)
Jeśli szukasz ekologicznego zamiennika keramzytu, pumeks może okazać się strzałem w dziesiątkę.:Jest to porowata, wulkaniczna skała magmowa, która charakteryzuje się drobnoziarnistą, nieregularną strukturą. Taka budowa sprawia, że pumeks zastosowany w drenażu skutecznie poprawia napowietrzenie gleby. Kolejną zaletą jest fakt, że materiał dobrze magazynuje wodę i oddaje ją do korzeni rośliny, odpowiednio do jej potrzeb. Warto też pamiętać, że ślad węglowy pumeksu jest znacznie niższy, jeśli zestawimy go z keramzytem. Szczegółowe porównanie obu tych materiałów drenażowych znajdziesz w dalszej części tego artykułu. - Potłuczona ceramika
Warstwa ułożonych na dnie kawałków potłuczonych doniczek ceramicznych pozwala stworzyć w donicy kwiatowej puste przestrzenie, przez które swobodnie może odpływać woda. Dzięki temu można też ponownie wykorzystać stłuczoną ceramikę. Należy mieć jednak na uwadze, że ponieważ wypalanie doniczek ceramicznych odbywa się w bardzo wysokich temperaturach, także proces ich produkcji wiąże się z zużyciem stosunkowo dużych ilości energii. Wykorzystanie kawałeczków potłuczonych doniczek w drenażu pozwoli Ci się jednak upewnić, że nic nie zapcha otworów odpływowych w doniczce. Na wierzch tak utworzonej warstwy drenażowej można nasypać na przykład pumeksu w granulacie. - Żwir, drobne kamyczki lub kruszywa
Prawdą jest, że żwir oraz kruszywa zwiększają przepuszczalność podłoża i zapobiegają gromadzeniu się wody w doniczce. Trzeba jednak pamiętać, że takie kamyczki – w odróżnieniu od innych materiałów – nie chłoną wody. Warto też dodać, że puste przestrzenie tworzące się po wykonaniu warstwy drenażowej z kamyków są mniejsze niż w przypadku użycia keramzytu lub pumeksu. Szybko okazuje się także, że doniczka z takim drenażem jest naprawdę ciężka. Jeśli trzeba będzie kiedyś przestawić donicę z roślinami w inne miejsce, drenaż zrobiony z kamyczków na pewno nie ułatwi sprawy – trzeba się będzie przy takiej operacji solidnie napracować. - Piasek
Jeśli chodzi o piasek, najważniejsza jest wielkość ziaren. Drobniutki piasek niespecjalnie nadaje się do wykonania drenażu, ponieważ przez tak niewielkie drobiny nie odpłynie wystarczająca ilość wody. Grubszy piasek jest lepszy, bo między poszczególnymi ziarnami pozostaje nieco więcej miejsca. Zaleca się jednak, aby wymieszać go z innego rodzaju materiałami drenażowymi o większych rozmiarach – dzięki temu zyskamy gwarancję, że nawet większa ilość wody będzie w stanie bez problemu odpłynąć. Wadą piasku (podobnie zresztą jak żwiru czy kruszywa) jest jego spory ciężar po namoknięciu. Może być więc trudność z przesunięciem donicy, jeśli pojawi się taka potrzeba. - Kora ogrodowa
Niektórzy zastanawiają się nad zrobieniem drenażu z kory ogrodowej dla podwyższonych rabat. Najniższa warstwa takiej rabaty składa się zazwyczaj z cięższych materiałów organicznych i innych substancji, które rozkładają się w powolnym tempie. Mowa tutaj np. o konarach, gałęziach lub zrębkach drzewnych. Kora ogrodowa przyda się do wykonania warstwy drenażowej tylko wówczas, gdy połączymy ją z tego rodzaju rzeczami. Jeśli użyjemy tylko samej kory, zbyt mocno utrudni odpływ wody. Mogłoby się to także przyczynić się do pogorszenia przewiewności gleby. Gdy materiał pozostaje mokry przez dłuższy czas, szybko zaczyna gnić i wydzielać nieprzyjemny zapach. Nic zatem dziwnego, że korę rzadko stosuje się ją zarówno w doniczkach na balkonie, jak i w rabatach podwyższonych. Z uwagi na wszystkie te wady także i my odradzamy robienie drenażu z kory ogrodowej. - Zrębki drzewne
Zamiast kory ogrodowej lepiej użyć do drenażu zrębków drzewnych. Taki materiał sprawdzi się nie tylko w rabatach podwyższonych, ale także w donicach. Jeśli porównamy zrębki z żwirem lub piaskiem, szybko zauważymy, że użycie tego materiału pozwala stworzyć większe puste przestrzenie w warstwie drenażowej, co przekłada się na lepsze napowietrzenie gleby i zapobiega gniciu korzeni. Kolejnym atutem zrębków drzewnych jest fakt, że pozytywnie oddziałują na organizmy żyjące w glebie.
Keramzyt czy może jednak pumeks? – Pumeks ekologiczną alternatywą dla keramzytu
Keramzyt to częsty wybór wśród amatorów ogrodnictwa. Wynika to w głównej mierze z jego dobrej przepuszczalności powietrza, stabilności i odporności na pleśń. Naturalna glina nie ulega bowiem rozkładowi, dzięki czemu nie osiada nawet po dłuższym czasie. Niestety, w wielu miejscach można przeczytać, że materiał wykazuje dobrą zdolność do magazynowania wody, co oczywiście jest nieprawdą. W rzeczywistości drobne pory znajdują się głównie po wewnętrznej stronie keramzytowych kuleczek, natomiast dziurki na ich powierzchni są zatkane.. To właśnie dlatego zarówno woda, jak i składniki odżywcze są wchłaniane w bardzo ograniczonym stopniu Z tego powodu keramzyt nie jest optymalnym wyborem do upraw hydroponicznych, zwłaszcza jeśli zestawić jego właściwości z pumeksem. Mimo to jest często stosowany w tego rodzaju uprawach, ponieważ materiał nie zwiększa swojej gęstości i zapewnia prawidłowy dopływ tlenu do korzeni.
Sporo osób nie ma też pojęcia, jak naprawdę wygląda proces produkcji keramzytu. Tymczasem wytwarzanie tego materiału prowadzi do powstania ogromnego śladu węglowego. Pierwszym etapem jest oczyszczanie i homogenizacja surowej jeszcze gliny. Następnie suszy się ją w rurowym piecu obrotowym w temperaturze wynoszącej maksymalnie około 800°C. Jednocześnie glina poddawana jest rozdrabnianiu i granulacji. Dopiero później, w procesie pęcznienia, kulki uzyskują swój charakterystyczny kształt. Do tego potrzebne jest dalsze podgrzewanie w piecu obrotowym, nawet do temperatury 1200°C. Przekłada się to oczywiście na zwiększoną emisję CO2.
Zupełnie inaczej wygląda to w przypadku naturalnego pumeksu, takiego jak choćby granulat do COMPO BIO GRANUPLANT. Pumeks do jego produkcji pozyskiwany jest ze skał wulkanicznych i wydobywa się go jedynie w kilku regionach Niemiec. Wydobycie wiąże się z usunięciem uprawnej, wierzchniej warstwy gleby, jednak później wykorzystuje się ją do rekultywacji terenu. W przeciwieństwie do keramzytu, proces produkcji pumeksu nie wymaga ani suszenia, ani ogrzewania z wykorzystaniem wysokich temperatur. Surowiec zachowuje swój naturalny charakter, co pozwala na ograniczenie emisji CO2 o 96% w porównaniu z keramzytem otrzymywanym konwencjonalnymi metodami. Pumeks jest zatem znacznie bardziej ekologicznym materiałem od keramzytu.
Kolejnymi atutami granulatu do drenażu i roślin COMPO BIO GRANUPLANT® są długa trwałość, wysoka stabilność struktury oraz świetne właściwości związane z magazynowaniem wody. Trzeba też zaznaczyć, że naturalny pumeks zatrzymuje w sobie wodę, a następnie przekazuje ją korzeniom w takiej ilości, jaka odpowiada potrzebom roślin. Zapewnia im to doskonałą ochronę przed zastoinami wodnymi, których konsekwencją może być gnicie korzeni. Ze względu na dużą przepuszczalność wody i zdolność do magazynowania powietrza, granulat do drenażu i roślin COMPO BIO GRANUPLANT® świetnie nadaje się również do upraw hydroponicznych.
Jego właściwości można wykorzystać zarówno w doniczkach, jak i w rabatach ogrodowych. Dodając taki granulat do ziemi, rozluźniasz jej strukturę i poprawiasz jakość podłoża. Pumeks doskonale nadaje się też do przykrywania ziemi w pojemnikach na rośliny. Naturalny, beżowy odcień tego ekologicznego materiału prezentuje się dużo bardziej nowocześnie niż keramzyt. Warstwa pumeksu działa ponadto niczym dodatkowa bariera ochronna, która zapobiega przesychaniu głębszych warstw ziemi.
| Keramzyt | Pumeks | |
|---|---|---|
Ślad węglowy | wysoka emisja CO2 | zmniejszona emisja CO2, 96% mniej CO2 niż w przypadku zwykłego keramzytu |
Magazynowanie wody | znikome | dobra przepuszczalność i zdolność do magazynowania wody |
Trwałość | bardzo długa | bardzo długa |
Stabilność struktury | wysoka | wysoka |
Odporność na pleśń | wysoka | wysoka |
Wykorzystanie w hydroponice | ograniczone | bardzo szerokie |
Wykorzystanie jako dodatek do ziemi | tak, rozluźnia glebę, ale nie poprawia właściwości podłoża w kontekście gospodarowania wilgocią | tak, rozluźnia glebę, poprawia właściwości podłoża w kontekście gospodarowania wilgocią |
Wykorzystanie do przykrycia ziemi | sprawdza się | sprawdza się bardzo dobrze |
Wygląd | kolor czerwony o brązowawym odcieniu | nowoczesny, naturalny odcień koloru beżowego |
Na co zwrócić uwagę przy robieniu drenażu w doniczce?
Jeśli drenaż ma pełnić rolę zwykłej warstwy odprowadzającej wodę, materiał drenażowy – na przykład granulat do drenażu i roślin COMPO BIO GRANUPLANT® – należy wsypać na dno donicy w momencie sadzenia lub przesadzania rośliny. Jeśli używasz doniczki z otworem odpływowym, zalecamy umieścić na nim kawałek ceramiki, aby zapobiec przesypywaniu się granulatu. Jaką wysokość powinna mieć warstwa drenażowa w doniczce? Rekomendujemy zasypanie doniczki granulatem drenażowym do wysokości od jednej czwartej do jednej trzeciej jej objętości. Dopiero później resztę naczynia należy uzupełnić odpowiednim podłożem do roślin,, np. COMPO BIO lub ziemią do kwiatów COMPO SANA®. W donicy, pomiędzy drenażem a ziemią do kwiatów, nie trzeba już umieszczać dodatkowo włókniny. Takie rozwiązanie lepiej sprawdzi się w przypadku drenażów o większej powierzchni, np. tych stosowanych w ogrodzie.
Dalsze zalecenia dotyczące stosowania granulatu do drenażu i roślin COMPO BIO GRANUPLANT jako podłoża znajdziesz w naszej prezentacji produktu.
Porada: jeśli zauważysz, że podlewasz rośliny zbyt obficie i ziemia oraz bryła korzeniowa zaczynają pachnieć stęchlizną, możesz spróbować uratować roślinę przez przesadzenie jej do świeżej ziemi. Drenaż to mniej tego rodzaju stresu dla Ciebie i Twoich roślin.
Jakie rośliny wymagają drenażu?
Drenaż jest zalecany dla roślin doniczkowych i balkonowych, które są sadzone w doniczkach, pojemnikach lub skrzynkach balkonowych – szczególnie jeśli rośliny znajdują się w chłodnym i zacienionym miejscu. W takich warunkach występuje największe ryzyko przelania rośliny i powstania zastoin wodnych, a przez to także gnicia korzeni. Drenaż jest wskazany także w przypadku uprawy ziół w doniczkach.
COMPO. Po prostu piękne rośliny.