Tworzymy kącik ze zdrowymi przekąskami
Naszła Cię ochota na słodkie truskawki, świeżo zerwane pomidory albo dojrzałe brzoskwinie, ale dysponujesz przydomowym ogródkiem? Nie martw się, przecież na balkonie też można uprawiać najróżniejsze warzywa i owoce! Przeczytaj ten artykuł, a wkrótce się dowiesz, jakie rośliny można bez trudu uprawiać na niewielkiej przestrzeni oraz jak stworzyć swój własny raj dla miłośników pysznego jedzenia na własnym balkonie.
Jak stworzyć roślinom odpowiednie warunki do rozwoju
Wiele spośród owoców i warzyw można bez problemu uprawiać na balkonie, pod warunkiem, że będziesz pamiętać o kilku podstawowych zasadach. Warto mieć przede wszystkim na uwadze, że na balkonie mamy nieco mniej miejsca niż w ogrodzie. Nie będzie więc możliwości posadzenia kilkunastu roślin w wielkiej szklarni. Na balkonie trzeba się raczej zadowolić dwoma krzaczkami pomidorów w donicach. Podczas sadzenia roślin musisz wziąć sobie do serca dwie najważniejsze zasady::
Jakie rośliny będą najlepszym wyborem?
Uprawa owoców i warzyw na balkonie jest prostsza, niż mogłoby się wydawać. Nawet na niewielkich balkonach można wygospodarować całkiem sporo miejsca pod uprawy, choćby wykorzystując miniaturowe podwyższone grządki, duże donice, wiszące kosze czy regały. Później, latem, wysiłek włożony w założenie balkonowego ogródka wynagrodzą nam bogate i pełne przepięknych barw plony. Nieważne, czy wolisz zajadać się pysznymi warzywami, czy słodkimi owocami – pokażemy Ci, które rośliny pomogą Ci zmienić balkon w prawdziwy raj dla każdego łasucha!
Twój balkon może stać się uroczym zakątkiem, w którym aż roi się przepysznych warzyw – pomidorów, ogórków, buraków liściowych, szpinaku i słodkich ziemniaków, aż po kalarepy czy buraki ćwikłowe. Na balkonie można uprawiać właściwie wszystkie rośliny warzywne, o ile oczywiście dysponujesz odpowiednią ilością miejsca.
Na przekąskę polecane są szczególnie są mniejsze warzywa, takie, które bez problemu można zjeść na raz. Należą do nich przykładowo marchewki mini, małe pomidorki koktajlowe czy specjalne odmiany ogórków przekąskowych. Tego rodzaju warzywa są wręcz idealne, aby zajadać się nimi od razu po zebraniu. Zamiast więc sadzić długie ogórki wężowe, postaw na kilka odmian miniaturowych ogórków przekąskowych, których rozmiary w momencie zbiorów nie przekraczają 10 cm.
12 warzyw do uprawy na balkonie
Początkującym miłośnikom urpaw balkonowych polecamy przede wszystkim następujące warzywa:
Warzywo |
Porady dotyczące stanowiska |
Pomidory |
słoneczne; zależnie od odmiany donica powinna mieć co najmniej 30 cm średnicy – w przypadku pomidorów karłowych w zupełności wystarczy donica o średnicy od 15 do 20 cm |
Papryka / chili |
zależnie od odmiany do uprawy zaleca się donice o średnicy od 20 do 30 cm |
Rzodkiewka |
słoneczne do półcienistego, można ją bez problemu wysiewać w skrzynkach balkonowych, ale należy unikać zbyt gęstego wysiewu nasion |
Sałata (np. roszponka, masłowa, dębolistna) |
słoneczne do półcienistego; idealna do uprawy w skrzynkach lub w miniaturowych grządkach podwyższonych. |
Marchew |
słoneczne do półcienistego; świetnie nadaje się do wysiewu w miniaturowych grządkach podwyższonych. |
Groszek cukrowy |
słoneczne do półcienistego; idealny do donic lub miniaturowych grządek podwyższonych. |
Fasola |
słoneczne do półcienistego; w zależności od odmiany idealna do donic lub miniaturowych grządek podwyższonych |
Czosnek |
słoneczne do półcienistego; dobrze nadaje się do skrzynek balkonowych lub miniaturowych grządek podwyższonych |
Buraki ćwikłowe |
słoneczne do półcienistego; można je uprawiać w głębokich donicach lub na grządkach podwyższonych |
Buraki liściowe |
słoneczne do półcienistego; zależnie od odmiany dobrze nadaje się do uprawy w dużych donicach |
Ogórki |
słoneczne do półcienistego; zależnie od odmiany należy je uprawiać w donicach o średnicy co najmniej 30 cm; istnieją też mniejsze, smaczne ogórki przekąskowe, które osiągają długość do ok. 10 cm |
Bakłażan |
słoneczne; dobrze nadaje się do uprawy w dużych donicach, istnieją jednak też specjalne odmiany balkonowe, które można z powodzeniem uprawiać także w mniejszych pojemnikach |
Jeśli dysponujesz sporym balkonem, możesz spróbować uprawiać również cukinie lub dynie. W przypadku uprawy oby tych warzyw należy uwzględnić około metr kwadratowy miejsca na każdą z roślin.
Pomidory i ziemniaki można również uprawiać w workach do sadzenia roślin lub bezpośrednio w workach z ziemią. Przed posadzeniem warzyw w worku należy zrobić w nim kilka otworów, aby nadmiar wody mógł swobodnie odpłynąć.
Bardzo popularnymi roślinami balkonowymi są truskawki: świeżo zerwane nie tylko smakują wyśmienicie, ale są też bardzo łatwe w uprawie w doniczkach, skrzynkach balkonowych, miniaturowych grządkach podwyższonych lub w wiszących koszach. Słodkich pyszności dostarczą Ci też niewielkich rozmiarów krzaczki owoców jagodowych, takie jak choćby maliny Sommer Lovers Patio Red, które osiągają wysokość zaledwie jednego metra.
Możesz również uprawiać na balkonie małe drzewka owocowe, np. brzoskwinię balkonową, która wiosną oczaruje Cię pięknymi różowymi kwiatami, a latem nagrodzi smakowitymi owocami. Odmiany drzewek owocowych przewidziane specjalnie na balkon osiągają w donicy około metr wysokości, ale w ogrodzie dorastają do nawet dwóch metrów.
Jeśli chcesz natomiast poczuć się na swoim balkonie jak podczas urlopu nad Morzem Śródziemnym, świetnym wyborem będą karłowe drzewka cytrynowe, pomarańczowe czy granatowce. Nic nie stoi też na przeszkodzie, aby w doniczkach na balkonie zasadzić również migdałowce, jagody inkaskie, figi czy papaje.
W uprawach balkonowych można też oczywiście uwzględnić takie klasyczne owoce, jak jabłka, wiśnie, śliwki oraz gruszki. Wystarczy. że posadzimy specjalne kolumnowe drzewka owocowe. W przeciwieństwie do swoich ogrodowych odpowiedników te rośliny rosną w bardzo wolnym tempie i zachowują wąską koronę. Kolumnowa grusza lub wiśnia może osiągnąć wysokość do 2,5 metra i jednocześnie służyć jako świetna osłona przed wiatrem. Wiosną drzewko będzie natomiast cieszyć Twoje oczy pięknymi kwiatami. Najlepiej posadzić drzewa kolumnowe w ciężkich donicach – unikniesz dzięki temu ryzyka, że przewróci je wiatr.
Porada:Co dwa lub maksymalnie trzy lata warto sprawdzić, czy Twoje drzewka kolumnowe lub krzewy owocowe potrzebują nowej donicy. Najpóźniej co cztery lata wieloletnie rośliny trzeba przesadzać do świeżej ziemi.
Oprócz owoców i warzyw na balkonie można też oczywiście uprawiać wszelkiego rodzaju zioła – od bazylii przez rozmaryn, aż po szczypiorek. Jeśli więc nie brakuje Ci wolnego miejsce, koniecznie zasadź ulubione zioła! ! Zazwyczaj takie rośliny są dość niewielkich rozmiarów, dzięki czemu można je z powodzeniem uprawiać w doniczce lub skrzynce balkonowej. Szczególnie efektownie prezentuje się jest bazylia krzewiasta „Magic Blue”, która przyciągnie niemal każdą pszczołę do zapylenia. Pietruszka, rozmaryn, oregano, kocanka włoska, tymianek czy szczypiorek to z kolei doskonałe przyprawy kuchenne. Natomiast szałwia, mięta pieprzowa i rumianek stanowią idealne rośliny lecznicze przydatne przy przeziębieniach uzupełnienie domowej apteczki Bardzo dobrze sprawdzają się też do przygotowywania herbatek ziołowych.
Ciekawostka: niektóre rośliny, które na pierwszy rzut okna wyglądają jak zwykłe „kwiaty”, są nie tylko piękne, ale przydają się też do przyprawiania potraw. Mowa tu choćby o aksamitkach lub nasturcjach. Ich kolorowych kwiatów można używać jako dodatku do deserów lub ciężkostrawnych dań. Innym przykładem jest lawenda prawdziwa, której cudownie pachnące kwiaty tak skutecznie oczarowują pszczoły i motyle. Stosowana z umiarem, na pewno wzbogaci smak przeróżnych potraw, od serników po drobiowe filety.
Lawendę, podobnie zresztą jak różę czy eukaliptus, stosuje się w solach do kąpieli, świecach zapachowych oraz olejkach do ciała. Trudno ją co prawda traktować jako przekąskę, ale wspaniale pachnąca lawenda zdecydowanie wynagradza to nam swoją szeroką paletą zastosowań.
Kiedy można zaczynać?
Wiele spośród drzewek owocowych i krzewów jagodowych można posadzić w swoim balkonowym ogródku już wczesną wiosną – ale zawsze należy zwracać uwagę na pogodę. W razie silnych przymrozków lepiej pozostawić rośliny jeszcze trochę dłużej w domu na parapecie.
Szczególną opieką należy otoczyć kwitnące rośliny owocowe. Wynika to z faktu, że kwiaty są zwykle wyjątkowo wrażliwe na niskie temperatury, nawet jeśli samo drzewo jest mrozoodporne. W takim przypadku lepiej przenieść drzewko do domu, jeśli w czasie jego kwitnienia zapowiadane są przymrozki. Aby cieszyć się obfitymi plonami, w wielu przypadkach należy samodzielnie zadbać o zapylenie roślin, delikatnie dotykając kwiatów pędzelkiem..
Podczas gdy bób, warzywa korzeniowe, takie jak pasternak czy marchew, a także różne gatunki sałat można wysiewać bezpośrednio do gruntu już wczesną wiosną, inne warzywa, w tym pomidory, ogórki czy paprykę, można sadzić dopiero po ostatnich przymrozkach.
Jeśli jednak już w kwietniu jest słonecznie i ciepło, warzywa można oczywiście wystawić na balkon nieco wcześniej. Ważne jednak, aby początkowo wystawiać rośliny na zewnątrz w ciepłe, ale raczej pochmurne dni. Dzięki temu mogą one stopniowo przyzwyczaić się do nowego otoczenia. Na noc, gdy robi się chłodniej lub prognozowane są przymrozki, należy przenieść rośliny z powrotem do domu. Wystawienie papryki na silne letnie słońce bez wcześniejszego przygotowania może przyczynić się do poparzeń słonecznych na liściach.
Porada: Warzywa wrażliwe na mróz najlepiej jest wystawiać najpierw na jasnym, ciepłym parapecie.
Śródziemnomorska oaza z podwyższonymi grządkami warzywnymi
Na zdjęciu widać przestronny balkon południowy. Ze względu na taką orientację względem stron świata balkon perfekcyjnie nadaje się do uprawy owoców i warzyw uwielbiających słońce.
Na dalszym planie znajduje się balkonowa grządka podwyższona obsadzona różnokolorowymi roślinami: rosną tu bazylia krzewiasta, nasturcje, pomidory karłowe, mini papryczki, rozmaryn, aksamitki i truskawki.
Z lewej i prawej strony balkonu widzimy dwie donice wiszące. Każda z tych donic ma średnicę około 30 cm, więc bez trudu pomieści trzy sadzonki truskawek. Ich zaletą jest to, że dojrzewające truskawki mogą nieco wystawać poza krawędź donicy, przez co nie będą miały kontaktu z ziemią. To dobry sposób, aby zapobiec zgniliźnie.
O atmosferę właściwą wakacyjnemu relaksowi dbają niewielki, ale przytulny kącik do siedzenia, lampiony i wprost zakochane w słońcu rośliny – papaja, lawenda i eukaliptus. W jednej z donic balkonowych rosną tymianek i rozmaryn. Te śródziemnomorskie zioła bardzo dobrze czują się na słońcu – są odporne na krótkie susze i potrzebują naprawdę niewiele nawozów. Wszystko to sprawia, że fantastycznie nadają się na balkon południowy i z powodzeniem można uprawiać je razem, ponieważ mają bardzo podobne wymagania
W drugiej donicy dostrzec można natomiast nie tylko kolorowe rośliny ozdobne, ale też aksamitki, pietruszkę i szczypiorek. W takim towarzystwie pietruszka pyszni się niczym mała diwa. Przy regularnym podlewaniu i nawożeniu może dostarczać świeżych liści nawet przez dwa lata. W drugim roku, gdy pietruszka zaczyna wypuszczać kwiaty, nie powinno się jeść jej liści – wówczas staje się bardzo atrakcyjna dla pszczół.
Wiosenny balkon pełen przekąsek
Porada: mrozoodporne warzywa balkonowe i truskawki można sadzić już od marca
Jeśli tylko pogoda sprzyja, uprawę warzyw i owoców można rozpocząć już w marcu lub kwietniu. Przy dobrej aurze można siać rzodkiewki i marchew lub zasadzić sałaty i truskawki. Dobrym uzupełnieniem warzyw balkonowych i słodkich truskawek są odporne na zimno fiołki rogate. Te przepiękne, kolorowe kwiaty mogą służyć nie tylko jako ozdoba, ale także jako dodatek do przystrajania sałatek lub deserów. Od maja, kiedy nie trzeba już obawiać się późnych przymrozków, fiołki, sałaty i rzodkiewki można zastąpić innymi warzywami, takimi jak pomidory czy papryka.
Dowiedz się więcej o uprawie pomidorów i innych warzyw
Produkty, które sprawdzą się na Twoim balkonie ze zdrowymi przekąskami