Nawozy mineralne, organiczne nawozy do róż, specjalistyczne nawozy do hortensji – na wszystkie te produkty natkniesz się podczas krótkiej wyprawy do centrum ogrodniczego. I wtedy pojawiają się pytania – do czego potrzebny jest Ci dodatkowy nawóz? Czy kompost lub fusy kawowe nie wystarczą? Co oznacza dopisek „organiczny”, a co „mineralny”? Aby rozwiać te wątpliwości, wyjaśniamy, jakie składniki pokarmowe są niezbędne dla roślin oraz jakie wyróżniamy typy nawozów.
Pod pojęciem nawozu kryją się wszelkie substancje, które dostarczają roślinom dodatkowych składników odżywczych. Zarówno rośliny ogrodowe, jak i balkonowe, oprócz wody, powietrza i światła słonecznego, potrzebują wielu różnych składników pokarmowych pobieranych z gleby, aby rosnąć oraz wytwarzać kwiaty i owoce. Nawóz może mieć formę organiczną, taką jak kompost, próchnica korowa czy obornik koński, lub formę mineralną – jest to wtedy „nawóz sztuczny”.
Bez składników pokarmowych niewiele da się zrobić– dotyczy to zarówno ludzi, jak i roślin. Bez składników odżywczych nic nie funkcjonuje – dotyczy to zarówno ludzi, jak i roślin. W środowisku naturalnym martwe części roślin i zwierząt są rozkładane przez mikroorganizmy glebowe, uwalniając składniki odżywcze, które rośliny mogą ponownie przyswoić.
Jednak w przypadku roślin uprawianych w doniczkach na tarasie czy balkonie, procentowy udział naturalnego materiału organicznego jest raczej niewielki. Nawet w ogrodzie rośliny stopniowo pobierają z gleby niezbędne składniki pokarmowe potrzebne do wzrostu liści i kwiatów. Dopiero jesienią, gdy roślina zrzuca liście lub całkowicie obumiera, składniki te wracają do cyklu biologicznego. Jeśli jednak usuwamy skoszoną trawę, przycięte gałęzie, liście lub obumarłe części roślin, zabieramy składniki odżywcze z obiegu. Jednocześnie nawożenie wyłącznie liśćmi lub skoszoną trawą jest niewystarczające, ponieważ te materiały są bogate w azot, ale zawierają jedynie niewielkie ilości innych składników pokarmowych. Nie są więc w stanie pokryć pełnego zapotrzebowania roślin.
Aby cieszyć się zdrowymi i silnymi roślinami, należy więc zadbać o zrównoważone nawożenie. Tak samo jak w przypadku ludzkiego odżywiania, tak również i tutaj obowiązuje zasada: do optymalnego rozwoju niezbędna jest dostępność wszystkich składników odżywczych w wystarczających ilościach. Każdy z tych składników pokarmowych jest niemożliwy do zastąpienia.
Jednym z najważniejszych składników odżywczych jest azot. Jest on podstawowym budulcem różnych aminokwasów, kwasów nukleinowych oraz enzymów i bierze udział w procesie fotosyntezy. Azot jest potrzebny w stosunkowo dużych ilościach i dlatego określa się go jako główny składnik pokarmowy lub makroelement. Fosfor i potas to kolejne ważne makroelementy. Listę makroelementów uzupełniają magnez, siarka i wapń, które są określane mianem drugorzędnych składników pokarmowych.
Oprócz tych sześciu makroelementów istnieją również mikroelementy. Są to składniki odżywcze, które są istotne dla roślin, ale potrzebne w mniejszych ilościach. Z naukowego punktu widzenia wyróżnia się osiem mikroelementów: żelazo, cynk, mangan, nikiel, molibden, chlor, bor i miedź. Każdy z nich pełni co najmniej jedną absolutnie kluczową funkcję w roślinie i nie może być zastąpiony innym składnikiem odżywczym.
Ostatecznie istnieją także przydatne pierwiastki, które mają znaczenie dla rozwoju roślin, ale ich niedobór nie powoduje obumarcia rośliny. Do tej grupy należą na przykład sód, selen i krzem.
Makroskładnik |
Funkcje |
Objawy niedoboru |
Azot (N) |
Bierze udział w różnych procesach metabolicznych; wspomaga wzrost wegetatywny |
Zahamowanie wzrostu, żółte liście, brązowe końcówki liści, zamieranie części roślin |
Fosfor (P) |
Wspomaga kwitnienie i owocowanie, poprawia rozwój korzeni, wzmacnia układ odpornościowy roślin |
Osłabiony wzrost, słaby system korzeniowy, brak kwitnienia, częściowo czerwonawe liście, mniejsza odporność na mróz |
Potas (K) |
Bierze udział w tworzeniu tkanek roślinnych i różnych procesach metabolicznych, zwiększa odporność roślin na mróz, upał i szkodniki, poprawia gospodarkę wodną, intensyfikuje aromat owoców |
Pęknięcia i przebarwienia owoców, niższa odporność na mróz, większa podatność na choroby, np. zaraza ziemniaka |
Magnez (Mg) |
Istotny dla przyswajania fosforu, bierze udział w tworzeniu chlorofilu, zapewnia intensywnie zielone liście, stymuluje wzrost wegetatywny, poprawia aromat owoców |
Jasne plamy na liściach, żółknięcie liści, opadanie liści |
Wapń (Ca) |
Wzmacnia tkanki, stabilizuje ściany komórkowe, zwiększa odporność roślin na stres |
Zdeformowane kwiaty, brązowe plamy na owocach (zgorzel wierzchołkowa)
|
Siarka (S) |
Bierze udział w tworzeniu enzymów, metabolizmie białek i wzroście roślin; ważna dla przyswajania azotu; zwiększa odporność, istotna dla aromatu owoców |
Rozjaśnienie liści, żółknięcie nerwów liściowych, spowolniony wzrost |
Zauważyłeś niedobory składników odżywczych? – Te rozwiązania mogą okazać się pomocne!
Twoja rośnie wolniej niż powinna lub ma żółte liście? Najczęściej oznacza to niedobór składników pokarmowych. Odpowiedni nawóz może szybko zaradzić temu problemowi. Także kuracje regeneracyjne mogą pomóc, jednak nie zastępują one regularnego nawożenia. Osoby, które często zapominają o nawożeniu, mogą zastosować nawozy długodziałające. Niektóre z nich działają nawet do sześciu miesięcy.
Nawozy w formie pałeczek są szczególnie praktyczne do stosowania w pomieszczeniach i na balkonach. Wystarczy umieścić pałeczki w glebie, a one będą stopniowo uwalniać składniki odżywcze przez okres od dwóch do trzech miesięcy.
Niedobór składników odżywczych nie zawsze wynika jednak z ich niewystarczającej ilości w glebie. Wiele gleb ogrodowych zawiera fosfor, jednak jego przyswajanie zależy od właściwości gleby. Wilgotna lub zbita gleba o niskim pH może utrudniać pobieranie fosforu przez rośliny. W takim przypadku stosowanie nawozów bogatych w fosfor byłoby nieskuteczne. Zamiast tego warto spulchnić glebę, wzbogacić ją w próchnicę i wapnować. Zanim jednak zdecydujesz się na użycie nawozu, wykonaj analizę gleby i zmierz jej pH, aby uniknąć przenawożenia
.Nawozy można podzielić na różne kategorie w zależności od ich formy, sposobu produkcji lub składu. Wyróżnia się nawozy stałe(np. granulki, pelet) oraz płynne, które dodaje się do wody do podlewania.
Można je również podzielić na szybko działające nawozy natychmiastowe oraz działające powoli nawozy długodziałające. Podczas, gdy te pierwsze natychmiast dostarczają roślinom składników pokarmowych, drugie uwalniają je stopniowo. Nawozy długo działające są szczególnie polecane do nawożenia wiosennego, natomiast nawozy natychmiastowe stosuje się głównie w przypadku nagłych niedoborów składników odżywczych – zwłaszcza wtedy, gdy użycie nawozów długo działających jest już nieodpowiednie ze względu na porę roku.
Na przykład, jeśli na Twoim trawniku widoczne są żółte przebarwienia spowodowane niedoborem składników odżywczych, dobrym wyborem jest COMPO Turbo nawóz do trawników. Jak sama nazwa wskazuje, dostarcza on trawie niezbędnych składników odżywczych w ekspresowym tempie, dzięki czemu trawnik szybko się regeneruje i odzyskuje soczystą zieleń.
Kolejne ważne rozróżnienie między nawozami opiera się na ich składzie chemicznym. Wyróżniamy nawozy mineralne, organiczne oraz wariant mieszany:
1. Nawozy organiczne
Nawozy organiczne składają się z materiałów roślinnych lub zwierzęcych, takich jak łupiny kakaowe, śruta z pestek winogron, wióry rogowe, obornik koński, wióry rogowe czy melasa trzcinowa. Są one dostępne w różnych formach, na przykład jako praktyczne granulki lub w formie płynnej. Na przykład COMPO BIO COMPLETE Nawóz uniwersalny składa się w 100% z naturalnych składników i jest przeznaczony do upraw ekologicznych.
Po wprowadzeniu nawozu do gleby mikroorganizmy rozkładają materiały organiczne. W ten sposób uwalniają składniki odżywcze, które stają się dostępne dla roślin. Ten proces przekształcania substancji organicznych w składniki pokarmowe przyswajalne przez rośliny jest powolnym, łagodnym i naturalnym mechanizmem, określanym jako mineralizacja. Proces ten przyczynia się do aktywacji organizmów glebowych i tworzenia się próchnicy.
Wskazówka: aby mikroorganizmy mogły pracować, gleba musi być wystarczająco wilgotna i ciepła. Oznacza to, że jeśli gleba jest wysuszona, mikroorganizmy nie będą specjalnie aktywne. Szczególnie w upalne dni należy zwracać uwagę na wilgotność gleby i dobrze ją nawadniać. Ponadto nawozu organicznego nie należy stosować, gdy jest zbyt zimno, ponieważ organizmy glebowe nie są wówczas aktywne. Optymalny czas stosowania nawozów organicznych rozpoczyna się, w zależności od warunków pogodowych, w marcu i kończy około listopada.
Nawozy organiczne są często dostępne jako nawozy długo działające, które uwalniają składniki odżywcze przez kilka miesięcy, zapewniając roślinom długotrwałe odżywienie. Szczególnie ciekawym nawozem jest COMPO BIO Organiczny nawóz uniwersalny. To specjalistyczny nawóz organiczny o uniwersalnym zastosowaniu do wszystkich roślin ogrodowych, który natychmiast dostarcza składniki pokarmowe i działa przez 5 miesięcy dzięki zawartości 50% owczej wełny. Wystarczy zatem użyć go raz w sezonie.
2. Nawóz organiczno-mineralny
Wiele materiałów organicznych, takich jak wióry rogowe czy mączka kostna, jest znanych przede wszystkim jako nawozy azotowe. Nawozy organiczne są wzbogacane o dodatkowe substancje odżywcze, dzięki czemu są w stanie dostarczyć roślinom wszystkich niezbędnych składników pokarmowych. W ten sposób powstaje nawóz organiczno-mineralny. Niektóre składniki mineralnych nawozów, takie jak wapń czy siarka, występują naturalnie i nie wymagają dalszej obróbki. Z tego powodu wiele nawozów organiczno-mineralnych składa się w 100% z naturalnych surowców.
Przykładem organiczno-mineralnego nawozu pełnoskładnikowego jest nawóz COMPO BIO Blau. Dzięki specjalnej formule bogatej w azot i potas jest on szczególnie odpowiedni dla roślin o wysokim zapotrzebowaniu na składniki odżywcze, takich jak pomidory, dynie, cukinie czy papryka.
3. Nawóz mineralny
Nawozy mineralne zawierają składniki pokarmowe w postaci soli mineralnych. Składniki pokarmowe występują w nich w ściśle określonych ilościach i często dostępne są dla roślin natychmiast po zastosowaniu. Sole te rozpuszczają się w wilgoci gleby, dzięki czemu rośliny mogą natychmiast pobierać składniki odżywcze. Nawozy mineralne to szybko dostępne źródło energii, które można w perfekcyjny sposób dostosować do potrzeb roślin. Przykładem specjalistycznego nawozu mineralnego jest COMPO Nawóz do róż. Jest to płynny nawóz, który został optymalnie dostosowany do potrzeb żywieniowych róż.
Innym przykładem nawozu płynnego jest ten przeznaczony do nawożenia cytrusów, oleandrów, lawendy, hibiskusów, oliwek i innych ciepłolubnych, wymagajcych roślin. COMPO Nawóz do roślin śródziemnomorskich zapewnia roślinom dostęp do wszystkich niezbędnych składników pokarmowych. Rezultatem są witalne rośliny z dorodnymi owocami i kwiatami.
Wiele nawozów zawiera dwa lub więcej składników pokarmowych. Takie nawozy nazywane są nawozami wieloskładnikowymi. Wiele z nich to nawozy pełnoskładnikowe, znane również jako nawozy NPK. Oznacza to, że zawierają one trzy najważniejsze składniki odżywcze dla roślin – azot (N), fosfor (P) i potas (K). Niektóre z nich są dodatkowo wzbogacone o inne makroelementy lub mikroelementy.
Przykładem nawozu NPK jest COMPO COMPLETE Nawóz do roślin, czyli pierwszy na rynku produkt, który łączy w sobie wszystkie istotne makroelementy i mikroelementy. Zapewnia on kompleksową pielęgnację wszystkich roślin kwitnących i zielonych w ogrodzie oraz na balkonie. Istnieją również nawozy dwuskładnikowe, które zawierają na przykład tylko azot i potas.
Większość roślin ogrodowych potrzebuje tych samych składników odżywczych – często w podobnych ilościach. W takim przypadku można zastosować klasyczne nawozy uniwersalne. Jeśli zależy Ci na szybkim efekcie, idealnym wyborem będzie COMPO Turbo Nawóz do ogrodu. Ten nawóz uniwersalny dostarcza roślinom – zarówno tym ozdobnym, jak i warzywom oraz owocom – wszystkich niezbędnych makro- i mikroelementów, wspierając ich błyskawiczny wzrost. Dodatkowa dawka magnezu wspomaga rozwój korzeni i poprawia zdolność roślin do pobierania wody. Efektem są silne, zdrowe rośliny i owoce, intensywnie zielone liście oraz mniejsze ryzyko brązowienia roślin.
W niektórych przypadkach bardzo dobrym rozwiązaniem mogą być nawozy specjalistyczne. Pomidorom i innym warzywom owocowym o wysokim zapotrzebowaniu na składniki odżywcze potrzebne są duże ilości azotu, potasu i wapnia. Z kolei rośliny wrzosowate, czyli m.in. borówki, rododendrony czy hortensje, nie tolerują dodatkowego nawożenia wapniem – nawet podlewanie ich wodą z kranu zawierającą wapń może być dla nich szkodliwe w dłuższej perspektywie. Nawożenie specjalnym nawozem o wysokiej zawartości wapnia nie byłoby więc dla nich korzystne.
Jeśli chcesz cieszyć się pięknymi kwiatami, obfitymi plonami i długowiecznymi roślinami, najlepiej stosować nawóz odpowiedni dla danej grupy roślin.
Porada: używasz ziemi beztorfowej? Pamiętaj, że rośliny rosnące w ziemi beztorfowej mają większe zapotrzebowanie na azot, ale potrzebują mniej fosforu w porównaniu do roślin uprawianych w podłożach zawierających torf.
Rośliny należy nawozić wyłącznie w fazie wzrostu i kwitnienia. Nie zalecamy się stosowania nawozów, jeśli rośliny znajdują się w okresie spoczynku lub ten czasu już nadchodzi. Wiele roślin, które są stale nawożone, nieustannie wytwarza nowe pędy, które jednak nie zdążą się dostatecznie wzmocnić, co sprawia, że stają się bardziej wrażliwe na mróz.
Z tego powodu w przypadku wszystkich roślin obowiązuje zasada: najpóźniej w połowie sierpnia należy zakończyć nawożenie nawozami bogatymi w azot. W przypadku krzewów, bylin i innych roślin wieloletnich można zamiast tego zastosować jesienny nawóz potasowy. Potas wzmacnia ściany komórkowe roślin, dzięki czemu lepiej znoszą silne mrozy.
Wskazówka – rośliny kwitnące zimą, takie jak ciemierniki czy fiołki zimowe, wymagają nawożenia azotem również w chłodniejszych miesiącach – w końcu to właśnie wtedy przechodzą fazę kwitnienia i wzrostu.
1
Nawozy doglebowe i stałe miesza się z ziemią lub rozsypuje na jej powierzchni. Takie nawozy dostępne są na przykład w formie granulek lub praktycznych pałeczek nawozowych. Podczas aplikacji granulek nawozowych zalecamy używać rękawiczek. Należy równomiernie rozprowadzić nawóz w glebie, a następnie solidnie podlać rośliny.
2
Nawozy płynne przed użyciem należy wstrząsnąć. Następnie dodaje się je do wody do podlewania. Roztwór nawozowy najlepiej wnika w glebę, gdy jest ona lekko wilgotna. Wyschnięta gleba utrudnia wchłanianie składników odżywczych.
3
Nawozy dolistne rozpyla się na liście, dzięki czemu składniki pokarmowe wchłaniają się właśnie przez nie. Tego rodzaju nawozy dolistne są szczególnie chętnie stosowane przy pielęgnacji roślin doniczkowych, ponieważ składniki odżywcze działają bezpośrednio na liście i zapewniają im intensywnie zielony kolor. Podczas stosowania nawozów dolistnych ważne jest, aby liście były suche, dzięki czemu można uniknąć niepożądanego rozcieńczenia preparatu. Ponadto nie należy opryskiwać liści w pełnym słońcu, aby zapobiec uszkodzeniom w wyniku poparzeń.
5 wskazówek dotyczących nawożenia
Te pięć porad pomoże Ci prawidłowo nawozić rośliny, aby mogły w prawidłowy przyswajać składniki pokarmowe:
Jak często należy nawozić rośliny?
Ogólnie można przyjąć, że nawozy stałe zazwyczaj umieszcza się w dołku podczas sadzenia lub stosuje jako główne nawożenie na wiosnę, wprowadzając je do gleby. Nawozy płynne są idealne do nawożenia uzupełniającego w trakcie sezonu ogrodniczego.
W zależności od gatunku roślin i jej potrzeb częstotliwość nawożenia może wynosić od dwóch razy w tygodniu do pojedynczej aplikacji w miesiącu. Na przykład rośliny, m.in. czy arbuz, potrzebują znacznie więcej składników pokarmowych niż gatunki o średnim lub niskim zapotrzebowaniu – należą do nich choćby marchew, rzodkiewka czy bazylia.
Fusy kawowe i skorupki jaj rzeczywiście zawierają różne składniki odżywcze. Jednak stosowanie wyłącznie fusów kawowych jako nawozu może skutkować wystąpieniem niedoborów u roślin. Fusy zawierają wprawdzie sporo azotu, ale prawie nie zawierają potasu i fosforu. Skorupki jaj dostarczają głównie wapnia. Jeśli więc masz rośliny, które lubią wapń, możesz bez obaw dodać resztki skorupek jaj do gleby. Jednak oba te składniki nie zapewnią Twoim roślinom optymalnego odżywienia. Niektóre rośliny są wręcz wrażliwe na przenawożenie wapniem (Ca) lub azotem (N). Dlatego nie zalecamy codziennie wylewać fusów z porannej kawy do doniczek z roślinami.
Trzecim rozwiązaniem jest dodawanie kompostu. Jeśli gromadzisz resztki warzyw, liście czy skoszoną trawę, powstały w ten sposób kompost możesz wykorzystać jako podstawowy nawóz dla swoich roślin ogrodowych. Kompost może poprawić strukturę gleby i pobudzić organizmy glebowe do większej aktywności. Zawartość składników pokarmowych może się różnić w zależności od składu kompostu. Na przykład kompost składający się wyłącznie z zielonych odpadów ogrodowych zawiera zazwyczaj mniej składników pokarmowych niż kompost uzyskany z odpadów organicznych. Ogólnie rzecz biorąc kompost zawiera dość niewiele składników pokarmowych przyswajalnych przez rośliny. Szczególnie rośliny o wysokim zapotrzebowaniu na składniki pokarmowe wymagają znacznie większej ilości substancji odżywczych. Niektóre rośliny, jak choćby rododendrony czy hortensje, które preferują kwaśną i ubogą w wapń glebę, nie tolerują nawożenia kompostem, ponieważ zazwyczaj prowadzi ono do podwyższenia pH gleby.
Kompost jest więc doskonałym uzupełnieniem i sprawdza się jako środek do poprawy jakości gleby. Jednak zazwyczaj nie zastępuje on zbilansowanego nawożenia.
Jak wiesz już z wcześniejszej części artykułu, istnieje wiele różnych rodzajów nawozów. Przygotowaliśmy krótkie porównanie nawozów przeznaczonych do różnorodnych roślin, aby przy następnej wizycie w centrum ogrodniczym lub markecie budowlanym łatwiej było Ci znaleźć odpowiedni produkt.
Krótkie zestawienie nawozów do roślin
Te tematy również mogą Cię zainteresować