Przędziorki

Nieuzbrojone, ludzkie oko to często za mało, aby dostrzec przędziorki. Te szkodniki barwy żółtawej lub czerwonawej mierzą zwykle od 0,2 do 0,5 mm, a do tego najczęściej ukrywają się na spodniej stronie liści roślin. Zazwyczaj inwazję przędziorków można zauważyć dopiero wtedy, gdy roślina zaczyna wyglądać na osłabioną, a jej liście pokrywają się białawo-żółtymi plamkami. Plamki te powstają, ponieważ przędziorki nakłuwają komórki liściowe swoimi narządami ssącymi i wysysają z nich sok. Jeśli infestacja jest zaawansowana, liście mogą całkowicie zżółknąć, wyschnąć i ostatecznie opaść.

W przypadku silnego ataku mogą pojawić się delikatne pajęczynki, przypominające sieci pająków, szczególnie w kątach liści i na brzegach liści. Im dłużej trwa infestacja, tym większe stają się pajęczynki, które po pewnym czasie mogą pokrywać nawet całe pędy. Gatunkiem szczególnie znanym z tworzenia takich pajęczyn jest przędziorek chmielowiec (Tetranychus urticae), który atakuje nie tylko rośliny uprawne w otwartym gruncie, takie jak fasola, ogórki czy ziemniaki, ale także rośliny doniczkowe. Zwłaszcza jesienią, gdy na zewnątrz robi się chłodniej, a w domach włącza się ogrzewanie, te małe szkodniki czują się w pomieszczeniach wyjątkowo dobrze. Nie wszystkie gatunki przędziorków tworzą jednak pajęczynki, dlatego ich obecność nie zawsze można stwierdzić w ten sposób.

Przędziorki (Tetranychidae) należą do podgromady roztoczy i podrzędu Prostigmata. Wyróżniamy około 1200 gatunków przędziorków, z których najbardziej znane to: przędziorek chmielowiec (Tetranychus urticae), zwany także przędziorkiem fasolowym, przędziorek owocowiec (Panonychus ulmi), przędziorek storczykowiec (Brevipalpus californicus) oraz przędziorek sosnowiec (Oligonychus ununguis).

Te groźne szkodniki roślin mogą pojawiać się zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz pomieszczeń. Samice w ciągu swojego krótkiego życia składają do 100 jaj, z których już po trzech dniach wylęgają się larwy. Rozwój larw przebiega bardzo szybko i po dwóch tygodniach są one gotowe do rozmnażania. Dlatego szybkie działanie jest kluczowe, aby zapobiec poważnym uszkodzeniom i dalszemu rozprzestrzenianiu się przędziorków.

W przypadku inwazji przędziorków zalecamy działać szybko, ponieważ można w ten sposób zapobiec dalszym uszkodzeniom rośliny. Poniżej przedstawiamy metody zwalczania przędziorków na roślinach w domu i w ogrodzie.

1. Zwalczanie przędziorków na roślinach ogrodowych – wczesne stadium

Na wczesnym etapie infestacji, gdy przędziorki jeszcze nie rozmnożyły się zbyt intensywnie, rośliny ogrodowe i balkonowe można dokładnie opłukać silnym strumieniem wody. Najlepiej robić to rano lub wieczorem, kiedy słońce nie świeci jeszcze zbyt intensywnie bądź niebo jest zachmurzone. Rośliny w doniczkach można je wstawić do kabiny prysznicowej i delikatnie spłukać wodą. Zainfekowane rośliny należy odizolować od zdrowych, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się przędziorków.

2. Zwalczanie przędziorków na roślinach ogrodowych – zaawansowane stadium

W przypadku silniejszego ataku najlepiej użyć gotowego środka ochrony roślin, np. do rozpylania. Rośliny należy dokładnie opryskać ze wszystkich stron, zwracając szczególną uwagę na spodnie strony liści, gdzie ukrywają się przędziorki. Aby skutecznie pozbyć się również młodych larw, oprysk należy powtórzyć po kilku dniach, zgodnie z instrukcją na opakowaniu środka ochrony roślin. Warto także usuwać opadłe liście oraz dziko rosnące chwasty wokół roślin, ponieważ przędziorki mogą w nich zimować.

Regularne liści od spodu pomaga ograniczyć infestację, ponieważ przędziorki unikają wilgoci.

Jeśli całe pędy są silnie zaatakowane, można je przyciąć – jednak w przypadku roślin wrażliwych na zabiegi pielęgnacyjne, takich jak ogórki, lepiej stosować standardowe opryski roślin środkami wzmacniającymi. Dzięki takiemu działaniu tworzymy przy okazji niegościnne dla przędziorków, wilgotne środowisko.Dobrym pomysłem jest też częstsze pozostawianie otwartych okien w szklarni. Dzięki otwartym oknom drapieżniki, takie jak pryszczarki czy roztocza drapieżne, mogą dostać się do wnętrza szklarni. Wietrzenie obniża także temperaturę, co jest niekorzystne dla szkodników. Aby skutecznie pozbyć się przędziorków, trzeba uzbroić się w cierpliwość i konsekwentnie realizować poszczególne działania.

Zauważyłeś przędziorki na swoich roślinach doniczkowych? W takim przypadku należy jak najszybciej odizolować zainfekowane rośliny od pozostałych, które jeszcze nie zostały zaatakowane. Umieść rośliny pod prysznicem i dokładnie spłucz je wodą. Jeśli chcesz pozbyć się przędziorków z roślin doniczkowych użyj środka ochrony roślin. Jeśli masz gotowy do użycia środek ochrony roślin w sprayu, możesz nim równomiernie opryskać rośliny ze wszystkich stron, tak aby również spód liści był zwilżony. Należy przestrzegać instrukcji na opakowaniu i powtórzyć zabieg, aby skutecznie uporać się również ze świeżo wyklutymi przędziorkami.

W ogrodzie lub szklarni pajęczaki te pojawiają się od połowy maja. Suchy i gorący klimat stwarza idealne warunki do rozwoju dla przędziorków. Takie warunki pogoda co prawda występują często w miesiącach letnich w ogrodzie lub szklarni, lecz rośliny doniczkowe są bardziej narażone na atak przędziorków zimą, gdy w ogrzewanych pomieszczeniach przez dłuższy czas jest sucho i ciepło. Jednocześnie rośliny doniczkowe są często osłabione przez suche powietrze grzewcze i brak światła słonecznego, co czyni je bardziej podatnymi na atak głodnych przędziorków.
Zasadniczo rośliny doniczkowe mogą być narażone na ich atak przez cały rok. W sprzyjających warunkach przędziorki mogą się masowo rozmnażać w ciągu od 12 do 20 dni. Dlatego należy działać jak najszybciej i zwalczać przędziorki natychmiast po ich wykryciu.

W warzywniku, na balkonie lub w szklarni szkodniki te szczególnie upodobały sobie ogórki i fasolę. W sadach natomiast atakują między innymi jabłonie, grusze, brzoskwinie i śliwy, przy czym zwłaszcza przędziorek owocowiec jest tutaj bardzo aktywny. W ogrodach kwiatowych i na balkonach szczególnie narażone na atak są róże, zwłaszcza te, które mają niedobór potasu lub są nawożone azotem jednostronnie. Róże często atakuje przędziorek chmielowiec. Warto stosować więc nawóz bogaty w potas, co wzmocni rośliny i będzie pośrednio zapobiegać atakom przędziorków. Zrównoważone nawożenie jest jednak korzystne nie tylko dla róż. Także inne rośliny uprawne w ogrodzie czerpią korzyści z odpowiedniej, pełnowartościowej podaży składników odżywczych i wody. Staranna pielęgnacja może zatem pomóc w pewnym stopniu zapobiec występowaniu przędziorków.

Jeśli masz w domu bluszcz domowy, fikusa, azalie doniczkowe, storczyki lub zaślazy, prawdopodobnie miałeś już styczność z przędziorkami. Poza różnymi palmami rosnącymi w doniczkach właśnie te gatunki należą do ulubionych roślin żywicielskich przędziorków. Szkodniki te można jednak stosunkowo łatwo zwalczyć na roślinach doniczkowych, o ile zauważysz je wystarczająco wcześnie.

Warto też pamiętać, że domowe środki, w tym choćby olej rzepakowy, olejek z drzewa herbacianego czy nikotyna, nie są najlepszym rozwiązaniem. Mogą one wyrządzić znaczne szkody, które często są trudne do naprawienia, a do tego trudno przewidzieć ich wpływ na rośliny i środowisko. Tylko stosując dopuszczone do użytku preparaty i zachowując odpowiednie dawkowanie, można skutecznie chronić zarówno rośliny, jak i inne organizmy. Z tego powodu w Polsce obowiązują szczegółowe przepisy dotyczące ochrony roślin, a doradcy w marketach budowlanych i centrach ogrodniczych muszą posiadać odpowiednie uprawnienia w zakresie ochrony roślin, aby móc optymalnie doradzać klientom przy zakupie środków ochrony roślin.

Życzymy powodzenia w walce z przędziorkami!