Owoce jagodowe nie tylko wyśmienicie smakują, ale są też niesamowicie zdrowe. Zawierają mnóstwo witamin, wzmacniają nasz układ odpornościowy, a niektóre z nich mają nawet właściwości przeciwzapalne. Nic zatem dziwnego, wiele osób zalicza letnie zbiory tych owoców najważniejszych wydarzeń ogrodowym kalendarzu. Przeczytaj ten artykuł, a dowiesz się więcej o różnych rodzajach owoców jagodowych i będziesz wiedzieć, na co zwrócić uwagę przy pielęgnacji roślin.
SŁODYCZ
Istnieje ponad 1000 odmian truskawek – różnią się one między sobą kształtem, kolorem, wielkością, smakiem, terminem zbiorów i całym szeregiem innych cech. Dla miłośników słodkich przekąsek truskawki to idealny wybór: ze względu na fakt, że w ponad 90% składają się z wody, są wyjątkowo niskokaloryczne i zdrowe, ponieważ zawierają pokaźne ilości witaminy C, kwasu foliowego, żelaza i wapnia. Z punktu widzenia botaniki truskawki wcale nie są owocami jagodowymi, lecz owocami zbiorowymi wieloorzeszkowymi – prawdziwymi owocami są bowiem żółte nasionka na ich powierzchni..
Truskawki dzielimy – w zależności od momentu kwitnienia i dojrzewania owoców – na odmiany bardzo wczesne i bardzo późne. Istotnym kryterium wpływającym na uprawę truskawek jest także to, czy są to odmiany owocujące jedno czy dwukrotnie. Odmiany owocujące jednokrotnie, czyli np. Bogota, Elvira czy Havelland, kwitną wyłącznie wiosną. Natomiast odmiany owocujące dwa lub więcej razy, (choćby Machern lub Ostara), kwitną także w dłuższe, letnie dni. Jeśli więc zależy Ci na świeżych owocach dostępnych przez dłuższy czas, warto postawić na uprawę kilku różnych odmian. Pamiętaj jednak, że im wcześniej posadzisz truskawki, tym lepiej – w kolejnym roku kwiaty tworzą się już od sierpnia do października. Późniejsze sadzenie oznacza mniejsze zbiory. Idealny odstęp między roślinami wynosi około 30 cm.
KWASKOWOŚĆ
Porzeczki należą do rodziny agrestowatych i charakteryzują się niezwykłą wręcz wytrzymałością. Jasnoczerwone grona tych owoców są nieco kwaśne, ale w postaci dżemu lub na cieście smakują po prostu wybornie. Warto też wspomnieć, że owoce te stanowią bogate źródło witaminy C. Jeszcze zdrowsze i bardziej aromatyczne są czarne porzeczki – poprawiają przepuszczalność naczyń krwionośnych, co może zapobiegać zawałom serca. Jeśli z kolei należysz do tych osób, które porzeczki jedzą najchętniej prosto z krzaczka, do gustu przypadną Ci z pewnością jasne, słodkie odmiany – świetnym przykładem jest Prymus czy Wersalska Biała..
Porzeczki nie mają dużych wymagań co do miejsca uprawy – dobrze rosną zarówno w cieniu, jak i w półcieniu. Jednak owoce pełnię swojego smaku zyskują, gdy dojrzewają w słońcu i obok siebie rosną co najmniej dwie różne odmiany.
ŚWIEŻOŚĆ
Odmiany malin można podzielić na dwie grupy: letnie i jesienne.
Zaletą malin jesiennych jest to, że dojrzewają znacznie później, przez co nie są narażone na ataki szkodnika zwanego pryszczarkiem namalinkiem. Z kolei odmiany letnie dają nieco większe plony i charakteryzują się wyższą jakością owoców.
Krzew malin może osiągać nawet dwa metry wysokości – warto więc umieścić na grządce podporę w postaci stelażu lub kratki. Rośliny sadzi się wzdłuż podpory w odstępach wynoszących około pół metra. Idealnym momentem na sadzenie malin jest początek października. Maliny najlepiej rosną w miejscach nasłonecznionych, choć poradzą sobie także w półcieniu. Ważne, aby stanowisko było dobrze osłonięte od wiatru. Rośliny potrzebują żyznej, pulchnej gleby, ponieważ nie tolerują zastojów wody.
ORZEŹWIAJĄCO OWOCOWE
Jeżyna zawdzięcza swoją nazwę kolcom na pędach, które wykorzystuje jako pomoc w pięciu się coraz wyżej. Dawniej nazywano ją także „kolczastą jagodą”.
Jeżyny najlepiej rozwijają się w nasłonecznionych miejscach. Z uwagi na ich pnące pędy idealnym miejscem do uprawy tych owoców jest południowa ściana domu. Jeżyny można prowadzić też poprowadzić na stelażu. Sadząc rośliny, umieść je około 5 cm głębiej, niż rosły w doniczce – wspomoże to rozwój nowych pędów. Następnie przytnij istniejące pędy na długość około 30 cm. Gleba powinna być próchnicza, dobrze przepuszczalna i niezbyt lekka. Optymalne są stanowiska o niskiej zawartości wapnia i pH w zakresie 5,5–6,5.
Jeżyna to roślina dwuletnia. Oznacza to, że pierwszym roku wyrastają młode pędy, a dopiero w drugim roku na tych pędach pojawiają się boczne odrosty, na których rozwijają się owoce. Gdy w maju lub na początku czerwca młode pędy wystarczająco się rozwiną, należy je przyciąć, pozostawiając około sześciu młodych pędów na roślinę. To właśnie one wydadzą owoce w kolejnym roku. Po zakończeniu sezonu, w październiku, stare, dwuletnie pędy należy przyciąć tuż przy ziemi.
Z punktu widzenia botaniki do owoców jagodowych zaliczają się również banany, daktyle, kiwi, a także pomidory, papryki i bakłażany. Jagoda to owoc, który po dojrzeniu odpada z rośliny w zamkniętej formie i nie otwiera się samoczynnie, gdy dojrzeje.
Największe szanse na pokaźne plony ma ten, kto wybierze odmiany o wysokiej odporności i otoczy je właściwą opieką. Istotne są takie czynniki, jak wybór odpowiedniej ziemi, zapewnienie dostatecznej ilości składników odżywczych i regularne podlewanie.
Idealna gleba dla owoców jagodowych
Owoce jagodowe preferują zwykle luźne, próchniczne gleby. Do sadzenia warto używać wysokiej jakości ziemi zawierającej składniki dostosowane do potrzeb tych roślin. Po posadzeniu krzewów, należy je obficie podlać, uważając przy tym, aby nie doprowadzić do powstawania zastoin wody. Gleby gliniaste można wzbogacić poprzez dodanie do nich kompostu, liści lub piasku. Optymalne pH gleby powinno wynosić od 5,5 do 6,0 (odczyn lekko kwaśny).
Prawidłowe nawożenie
Rośliny będą formować słodkie owoce w znacznej liczbie tylko wtedy, gdy zapewnimy im dostęp do składników odżywczych, których potrzebują. Kiedy pojawią się pierwsze pędy, można wspomóc ich wzrost nawozem. Jeśli wolisz nawozić rośliny raz na sezon, idealnym rozwiązaniem będzie nawóz długodziałający.
Krzewy owoców jagodowych wymagają troskliwej opieki także po zbiorach. Jak im ją zapewnić? Najpierw należy usunąć chwasty rosnące pod krzewami, a następnie spulchnić glebę grabiami i zaaplikować nawóz do roślin jagodowych. Później warto jeszcze wyściółkować ziemię trawą lub słomą. W okresie intensywnego wzrostu rośliny ułóż słomę wokół truskawek – ochroni to owoce przed zabrudzeniem i gniciem. W przypadku porzeczek, które korzenią się bardzo płytko, lepiej nie spulchniać gleby zbyt głęboko.
Kiedy można zbierać owoce jagodowe?
Czas zbioru zależy od wybranej odmiany (wyróżniamy wczesne, późne, wielokrotnie owocujące itd.) oraz przeznaczenia owoców. Im więcej słońca i czasu dostaną owoce, tym będą słodsze i smaczniejsze. Dlatego o przeznaczeniu konsumpcyjnym najlepiej zbierać możliwie jak najpóźniej, natomiast jeśli chcemy robić marmolady czy dżemy, owoce warto zebrać zanim jeszcze w pełni dojrzeją. Truskawki często można zbierać już w czerwcu; z kolei porzeczki dojrzewają nieco później i są gotowe do zbioru w okresie od końca czerwca do początku sierpnia. Mniej więcej od końca czerwca do połowy sierpnia można zbierać także jeżyny i maliny.
Przycinanie roślin jagodowych: zadbaj o liczne i piękne owoce;
Bezpośrednio po zbiorach lub pod koniec zimy usuwa się starsze pędy, aby młode mogły się lepiej rozwijać – to w końcu one mają rodzić owoce. Starsze, 3–4-letnie gałązki należy odciąć, pozostawiając jedynie młode, silne pędy. Zbyt słabe i zanadto gęsto rosnące pędy boczne również należy usunąć. W przypadku malin i jeżyn owocują jedynie pędy, które wyrosły w poprzednim roku – te starsze po zbiorach należy przyciąć tuż przy ziemi.
Ślimaki to prawdziwa zmora truskawek – nocą bardzo często niszczą owoce i warzywa w ogrodzie, a do tego są ta żarłoczne, że mogą zniszczyć całe zbiory. Na szczęście dostępne są specjalne środki chroniące przed inwazją ślimaków.
Truskawki narażone są również na choroby grzybowe, takie jak biała i czerwona plamistość liści. Podczas zbiorów na liściach mogą pojawiać się okrągłe plamki o wielkości 1–4 mm. Plamistość białą można rozpoznać po białawych plamkach z czerwoną obwódką. Czerwona objawia się natomiast plamkami w kolorze czerwono-brązowym. Im mocniej zarażone są truskawki, tym bardziej te plamy zlewają się ze sobą. Do zwalczania tego rodzaju chorób polecamy środki grzybobójcze w formie sprayu lub koncentratu.
Malin letnie najbardziej narażone są na inwazję szkodnika zwanego pryszczarkiem namalinkiem. Zwłaszcza w maju, już po przezimowaniu, dorosłe chrząszcze szukają pożywienia na roślinach owocowych. Samice składają jaja w kwiatach malin, a larwy żywią się dojrzewającymi owocami, co znacznie zmniejsza plony.
Chorobą grzybową często atakującą te rośliny jest z kolei rdza malin. Objawia się ona żółtozielonymi plamami na górnej stronie liści, które z czasem zmieniają kolor na pomarańczowy, a następnie brązowoczarny. Silnie porażone liście przedwcześnie opadają. Warto stosować środki przeciwgrzybicze, aby zapobiegać rozprzestrzenianiu się choroby i chronić rośliny przed nową zarazą.
Dowiedz się więcej o uprawie owoców i warzyw we własnym ogrodzie
Produkty przydatne przy uprawie roślin jagodowych we własnym ogrodzie